Portret van Serge Goyens de Heusch

1978, olie op doek, 81 x 65 cm
Collectie Musée L, Louvain-la-Neuve (schenking Serge Goyens de Heusch)
Inentarisnr. 1411

In de jaren 1947 tot 1987, terwijl in de naoorlogse kunst de figuur aan belang inboette - meer dan ooit ontmoedigend voor de creatieve initiatieven van elke portrettist - maakte een schilder als Gaston Bertrand, die zichzelf nochthans een abstracte richting oplegde, een twintigtal belangrijke portretten. Zijn modellen waren voornamelijk liefhebbers van zijn kunst, uit de justitie of de bankwereld, kunstgeschiedkundigen of geletterden, industriëlen of zakenmensen, en zelfs de echtgenote van enkele van hen.

Gaston Bertrand maakte altijd eerst enkele studies naar natuur in inkt, potlood of waterverf en onderwierp zijn modellen aan lange poseersessies. Als men aandachtig observeert dan constateert men dat de fysionomische en morele gelijkenissen die hij uit die poseersessies haalt doelbewust fragmentarisch zijn en uiterst ongewoon wat betreft hun enscenering en de ondersteunende lichtaccenten. Altijd weer worden ze van hun illusionistiche functie afegeleid. Gaston Bertrand zei zelf in onomfloerste woorden dat hij niet zozeer trachtte te beantwoorden aan de persoonlijke bevestiging van de geportretteerde maar "zocht naar een overeenkomst van plastische orde, een vertaling geput uit de moraal en de fysiek van het model, verwerkt door de kunstenaar vanuit pure creatieve overwegingen".

De kunstenaar legt zich eens te meer een afstand op tussen hem en zijn model en kiest en weerhoudt die trekken die hij sprekend vindt en die - we weten niet echt hoe- tekens worden met meer inhoud dan we kunnen beschrijven. Men zou kunnen zeggen dat hierdoor de kunstenaar eerder een idee of inbeelding van de persoon schildert en dat hij van zijn opdrachtgever slechts enkele fysische herkenningspunten en een beetje van zijn sociaal en professioneel statuut overneemt.